Sugilanon Ni Tita Linda

Ni Tita Linda Belayro

Guinbakae Nga Urbanidad

Na sum-oe eon si Johnny sa andang barangay, ngani nag eaong imaw kay nanay na nga magpasimpaead. Guin sugtan imaw. Guin taw-an imaw it sangkiri nga kantidad ag guin bilinan pa nga magbakae it urbanidad o good manners.
Sa anang pagpinanaw, nakasubeang imaw it isaeang ka magueang nga manog pakalimos. Nangayo ro magueang it pagkaon kana kabaylo it ap-at ka urbanidad. Pagkabati ni Johnny ko urbanidad, anang guin pakaon ro magueang. Pagkabusog ko magu-eang, guin tao eon kana ro ap-at ka urbanidad.
Unang Urbanidad – Magta-o ka it katahuran. Kon may kaeo ka, imong hukason ag magdungok.
Pangaywang Urbanidad – Mag eaong. Mangayo sa tag-ana.
Pangatlong Urbanidad – Indi mag-eaktod.
Pangap-at nga Urbanidad – Mag-andam perme sa tanan nga oras.
Pagkabaton ni Johnny ko ap-at ka Urbanidad, anang guin pasaeamatan ro magueang ag nagpanaw eon imaw.
Una nanang nasubeang hay isaeang ka hilong nga naga bandera ko anang sanduko. Guin atubang nana si Johnny. Guin hukas ni Johnny ro anang kaeo ag magdungok. Hakibot ro hilong ag nagtangis. Sa bilog nana nga kabuhi imaw pa eang imaw nakakita it tawo nga nagrespeto kana. Nagtaliwan ro hilong ag umuli sa andang baeay nga malipayon.
Pag-abot sa banwa ni Johnny, abu nga mga baligya. Nakursunadahan ni Johnny ro kutsilyo ogaling owa imaw it ibakae. Nangayo imaw sa tag-ana ag guin taw-an imaw it sambilog. Padayon si Johnny sa pagpinanaw. May habasa imaw nga karatula nga “Indi mageaktod”. Busa anang guin sunod maskin mahaba ro daeanon. Pagkaaga, nasayuran nana nga ratong mga nag eaktod hay guin pang utdan it oeo. Sige imaw it pagpinanaw hasta nakaabot imaw sa isaeang ka kaharian. May pamando ro hari nga kon sin-o ro makapatay sa isaeang ka mabahoe nga sawang anaconda, imaw ro ipakasae sa Prinsesa.
Abu ro nagpa-simpaead nga mga binata. Abu man ro andang daeang armas. Ogaling indi masayuran kon anong oras maguwa ro anaconda. Abu man nga naga hambae nga basi mato-mato man lang ro estorya it anaconda.
Tanan ro nga binata hay guin paeobog sa isaeang ka kwarto. Bangud sa kaga-oy sa paghinueat, natueogan tanan sanda pwera eang si Johnny nga permeng naga andam. Kat toeog eon ro tanan, gumuwa eon ro anaconda ag guin pangtoeon ro mga binata. Pag-abot kay Johnny, pinatindog nana ro anang kutsilyo, ngani pagto-eon kana it sawa hay bumaeabag ro kutsilyo ag nakalibre si Johnny. Pagkamatay it anaconda, nag hugyaw ro tanan. Guin buksan nanda ro tiyan it anaconda ag idto pa ro mga tawong bilog ag buhi pa hay nagueowa. Nag pasaeamat sanda kay Johnny. Si Johnny ro nangin hari sa ruyong kaharian ag nag serbisyo imaw it may kahugod ag pagka mainubuson.
(Note: Orihinal nga guin suguilanon kay Tita Linda Belayro ni Ms. Emma B. Del Rosario.) /MP