Suguilanon Ni Tita Linda

Nakatagong Kaharian

Ni Tita Linda Belayro

Rong pinaka-maeagko nga kahoy hay makita sa kagueangan it Buruanga. Una man makita rong sadya-an nga eungib. Suno sa historya hay may mga tumaeagsahon pa nga porma it mga bato ag may baeay pa sa idaeom.

Suno sa sugid it mga katigueangan, rong banwa it Buruanga hay isaeang ka guin harian ag guina dumaeahan it isaeang ka pinuno nga maeapit sa tanan nga kutob may kabuhi – mga tanum, mga kapispisan ag kasapatan. Palangga man imaw ko anang sakup bangod sa anang pagkama-atag ag mabinuligon. Naga pati imaw nga kon abo rong tanum sa imong palibot hay nagakabuhi ka it maeawig. 

Dagaya ro anang mga tanom nga prutas ag imaw ro anang guina kaon. Bihira imaw naga ka-on it karne kundi isda eamang. Nag paguwa imaw it kasuguan nga bawae ro pagpotoe it kahoy kundi magpa umwad eamang. Ro madakpan nga naga potoe it kahoy hay paga silutan. Sarang man makabo-oe it kahoy kon matumba bangod sa bagyo ag sunog. Agod matahap ro anang mga tawo, guin paeapna-ag nana nga may espirito ro mga puno ag kon sin-o ro magsueod sa eungib nga owa it pahanugot hay indi eon makabalik it buhi.

Tanan ro tawo sa guin harian hay nag tuman sa sugo. Nag gueang ro mga kakahuyan ag guina kahadlukan it mga tawo ro pagsueod sa kagueangan. Nagkaeamatay eon ro mga katigueangan ag sa bag-ong henerasyon eon kita. 

Ro mga ulihing tubo hay bo-ot mapa dipuslan ro andang mga kakahuyan. Ro iba hay nagpotoe agod obrahon nga kasangkapan ogaling kada potoe nanda hay indi madutlan it mga eagari. Ro iba hay guin samitan nga tukibon rong sekreto it eungib ogaling nagmasakit sanda. Ro iba hay owa makabalik halin sa eungib ag nangin tulala, indi makahambae. Kon ano ro andang hakita hay sanda eamang ro nakasayod.

Makaron, ma-eagko pa guihapon ro mga kakahuyan bangod nakatanum sa andang pa ino-ino rong guina pasunod nga sueon-danan nga bawae ro pagpotoe it kahoy. Nahadlok sanda sa mga mangin resulta kon sanda mageapas sa sugo.

Ro eungib hay guina pangayaw it mga turista ag guina tatap it tagdumaeahan kong banwa. Una pa guihapon rong mga tugasan nga kahoy nga indi madutlan it eagari ag sanduko. Kon bo-ot ninyo nga makita, adtunan rong banwa it Buruanga – rong nakatagong kaharian. /MP