Sugilanon Ni Tita Linda

Ni Tita Linda Belayro

Yabe It Pagbag-o

Agahon pa hay naga bugtaw eon si Jelah kada Sabado. Sa pagtoeod nana ko anang maisot nga karito, naga singgit imaw kon sin-o ro may mga basurang plastic, saesaeon, bote ag lata. Ana nga guina bakae, dayon ibaligya man sa “junk shop” sa andang lugar.

Isaeang adlaw nga Sabado, samtang naga inusoy imaw it basura, hakita imaw ko anang daywang ka kaklase sa eskwelahan.
“Jelah, basura ka baea?” supae nga pangutana ni Luna. “Ham-an?”, madahan nga sabat ni Jelah. “Tongod ka baho-baho kimo. Bu-ot ka nakon ipilak sa basurahan…ha! ha! ha!”

Sumabat man si Jelah, “Luna, uling ka baea?” “Ham-an ay?” Hangawa nga pangutana ni Luna. 

“Tongod maitom eon ro imong panit, maitom pa ro imong tagipusu-on. Angay kimo ihaboy ag obrahong panggatong sa impyerno. Daeha lang man ro imong kaklase, baluga!”

“Aba, maisog man gali rong reyna it mga basura. Dungan it paghaboy it bote it mineral water kay Jelah.

“Kaeain guid ro inyong batasan. Ham-an it indi eon lang kamo magtuead kakon? Makabulig pa kamo it paglimpyo sa atong palibot ag malikawan pa ro pagkalhit it mga masakit”, pahayag ni Jelah. 

“Yak! owa ngani kami naga limpyo sa among dogalingon, iya pa? Hayron hu, magpa gusto ka it pueot it basura, angay man kimo ro mangin basurera”. May hakita nga yabe sa basura si Jelah. Guin pakita nana ro yabe sa daywa ogaling nagpaeagiw sanda ay basi may mga kagaw ro yabe ag matapnan pa sanda. Golpe nga humayag ro yabe. Tinamaan sanda it kahayag ag nagtiyog ro andang pamatyag. Naduea-an sanda it alinto. Pagbugtaw nanda, una sanda sa tinumpok nga basura. Kabaho-baho ro lugar ag abo nga mga eangaw, kuratsa, namok ag mga eanggam nga naga kalhit ag naga saka sa andang mga siki. 

Nakabati sanda it may naga huni sa binit. Sa andang paglingot, may hakita sanda nga sawa. Dali-dali nga dumaeagan ro tatlo. Basang basa sa ihi si Luna tongod sa kahadlok. Nagpangamuyo sanda sa Diyos nga librehon sanda ag ha-um eon sanda nga mag bag-o. 

Naghayag it uman ro yabe. Naduea-an eon man sanda it alinto. Sa andang pagbugtaw, idto sanda nahueog sa atubang it karinderya. Naga kaea-on ro mga tawo samtang naga pamati it balita. Suno sa balita, naga eapta ro sakit nga Dengue dueot it namok. Mga onse eon ro patay ag abo pa una sa sueod it hospital nga guina boeong. 

“Aba Luna, moda gali ro masakit nga Dengue? Ham-an it mingko naga eoya kamo ag maeopsi pa? Mataas pa ro inyong eagnat? Dali, daehon ko eon lang kamo sa hospital, may pagkabaeaka nga hambae ni Jelah”. 

Duro guid ro pagpasaeamat nanday Luna. Nangayo sanda it patawad kay Jelah ag haum eon nga magbag-o paagi sa paglimpyo it palibot. 

“Hay saeamat ag nagbag-o man kamo. Basura man lang gali ro yabe sa inyong pagbag-o”, pasaeamat ni Jelah. 

“Ikaw, ikaw, ikaw, hueaton pa baea nimo nga magmasakit kamo tongod sa basura? Kon imaw ron, magbag-o eon kita. Isalbar naton sa basura ro atong kalibutan. Ro atong kahugod ro yabe it pagbag-o ko kada isaea padueong sa malimpyo ag malinong nga palibot”. /MP