Sugilanon Ni Tita Linda

Ni Tita Linda Belayro

Pekeng Paraiso

Gamhanan ag mang-garanon si Don Jose Valiente. Imaw ro tag ana it hacienda Valiente nga nahamtang sa mabahoe nga isla sa Visayas. Ana haeos ro kabilugan ko rondayang baryo. Abo imaw it mga tawohan sa rondayang banwa.

Malipayon nga naga kabuhi ro mga tawo. Bugana ro lugar it mga tunang manggad. Guina pasugtan sanda it Don kon ano ro andang itanom Tongod sa andang kahugod, nag progreso ro andang lugar. Guina kabig nanda nga paraiso ro andang lugar tongod sa kalinong ag bugana sa pagkaon.

Sa maeawig nga tiyempo nga nagtaliwan, nabaeo si Don Jose. Pagkamatay ko anang asawang si Donya Inez, nag asawa imaw it uman. Isaeang ka bata pa ag maluho nga babaye. Sunod ni Don Jose tanan ro kapritso ko anang ikaywang asawa. Kada adlaw, iba-ibang bisita ro naga abot sa andang lugar. May mga kasadyahan nga guina hiwat una sa hacienda ag kangay man ro mga tawo.

Kada adlaw, eain-eaing kalingaw-lingawan ro hakikita ko mga tawo. May una man nga naga baligya it mga sari-saring alahas, pagkaon, ag ilimnon nga owa nasamite ko mga tawo. Tongod sa bag-o sa andang panueok ag panlasa, guina usoy-usoy ko mga tawo ro ilimnanon hasta owa eon sanda naga obra tongod hanangda eon sanda sa mga panandalian nga kasadyahan.

Ka’t owa eon it kwarta ro mga tawo nga ibakae it ilimnon, ag manamit nga mga pagkaon, guin patanum sanda it isaeang ka tanum nga owa nanda makilaea. Ko olihi, hatun-an gidman nanda kon nano. Mariwana gali ro guina patanum kanda. Guin bakae kanda ro mga dahon sa manaba nga kantidad.

Pagtaliwan it pilang dag-on, nag iba ro pagpangabuhi ko mga tawo. Bugana ngani ogaling nangin matamad ag masingkae man ro andang batasan. Nagtuhaw ro pagka hikaw sa kada isaea. Ro mga kabataan hay mas nangin madahas ag haeanggaw sa kasadyahan.

Umabot ro tiyempo nga naka tagumpa-aw ro tanan. Guin usoy-usoy nanda ro dating kalinong ag pagka mahigugma-on. Nadumduman nanda ro bilin ko isaeang ka magueang nga ro paraiso hay makita man sa sueod it tagipusuon bukon it sa pang kalibutanon nga puno it pag pakuno-kuno. Ro paraiso nga andang guina tapakan makaron hay isaeang ka peke nga paraiso. Naka pabusog ko andang panueok ogaling bukon it bukae halin sa tagipusuon. Kon katon pa, Pekeng Paraiso. /MP