Ro Sugilanon Ni Tita Linda

Tita Linda Belayro

Lawang Itom

Parabil mag-abot ro mga Kastila sa Pilipinas, guina patihan nga rong lawang itom rong lugar nga guinatapukan it mga tawong naga-kasaea, mga nag eapas it kasuguan, kapares it pagpanakaw, pagpatay it isig ka tawo, pag-abuso it mga kababayenhan, mga onga, pag-interes sa mga asawa it datu ag ko anang pamilya, o pagtakaw ko anang mga manggad ag manggad it iba.
Guinapatihan man nga bukon it tanan nga guina tapuk sa lawang itom hay nagkasaea. Guina-eo-ad it lawa rong mga inosente agod osoyon rong tunay nga nagkasaea.
Kon ano kadasig rong pag-eapas sa kasuguan, imaw man rosng kabakas it pagtinapok sa lawang itom. May guina baton ag may guina eo-ad.
Si Abener, isaeang ka mabuot, mahugod ag malimpyo it tagipusu-on nga eaeaki. Ogaling guina kahikawan imaw it ibang kabinataan. Nag dugang pa guid ro pagkahikaw kana tag imaw rong naila-an ni Aliena sa tanan nga nagapangasawa kana.
Sa pihak nga bahin, may isaea pang binata nga naila kay Aliena. Imaw ra hay si Rigor. Lipod sa daywang magkahagugma, nagabantay ag naga usoy it paagi si Rigor kon paano malamangan nana si Abener.
Isaeang adlaw, agahon pa samtang nagapaligos sa isaeang ka busay si Aliena, guintakaw ni Rigor ro mga ilislan ni Aliena ag guindaea idto sa baeay ni Abener. Pagkatapos ag tongod sa pagkaduea it ilislan, nagkagubot sa baeay it datu. Guin sugid ni Rigor nga idto ro mga eambong sa baeay ni Abener. Guin paadtonan it datu ro baeay ni Abener ag matuod, idto nakita ro eambong ni Aliena. Tongod sa natabo naakig it duro si Aliena. Kaeapastanganan ro guin obra ni Abener, sono kay Aliena.
Para mataw-an it hustisya, guinpatawag rong mga "mangin aeamon" agud consultahon sa natabo. Guinpatawag man si Abener. Guin pangutana imaw kon siin imaw ko mga oras nga nagapaligos rong daeaga. Guinsabat nana nga naga sabod imaw sa anang manok ag bebe sa anang kurae. Guinpatawag man si Rigor ag guin pangutana kon siin man imaw ko oras nga naduea ro ilislan ni Aliena. Guinsugid nana nga idto imaw sa anang katam-nan, naga ipu it prutas. Sa kamatu-oran idto sa anang baeay ro mga prutas. Sa pag usisa, abo ro mga alaga nga hayop ni Abener, pero owa it katamnan nga nagabunga sanday Rigor. Isaea pa, imaw hay isaea ka matamad nga binata. Ro mga prutas nga anang guinasugid hay guin bakae nana sa tindahan.
Katapusan nga paghusga hay ro pagpilak sa lawang itom agod masayran kon sin-o ro naga sugid it kamatuoran. Tongod sa kataeaw ni Rigor, naghinyo imaw nga indi igtapok, ag anang guin ako nga imaw rong nag bo-oe ko eambong it daeaga. Bangud sa anang kaila sa daeaga, nahimo nana nga magpinuril. Nag ako lang si Rigor it kamatuoran ag naton an man guihapon.
Nangayo it pasaylo si Aliena kay Abener. Napamatud-an nga owa it kasae-anan ro binata ag owa mabuhayi, guin pakasae sanda nga daywa. /MP mailto:madyaas_pen@yahoo.com