Katapusang Pa-Adios

(Mi Ultimo Adios)
ni Dr. Jose Rizal translated to Aklanon
ni Benigno Macavinta y de Miguel

Editor’s Note: To commemorate the 112th death anniversary of the Philippines National Hero, Dr. Jose P. Rizal, Madyaas Pen is publishing his “Mi Ultimo Adios”. This Aklanon version was translated by the late Benigno Macavinta y de Miguel who was better known as “Lolo Bingo”. He was born in Marianos, Numancia, Aklan on February 13, 1881 and died in Albasan, Numancia, Aklan on August 1, 1966. This Aklanon translation is voluntarily furnished the Madyaas Pen by Atty. Emmanuel C. Fernandez, a retired ambassador. According to him, the text came from Ms. Elizabeth Atanacio Macavinta, the grand daughter of the late Lolo Bingo. Elizabeth now lives in Manila.

Adios hinigugma banwang tinubuan
Eogta nga bugana sa sipeak it adlaw
Kahimayaan kang sa akon nagtaliwan
Ag mutya sa eawod sa bandang Sidlangan.

Akong ginahaead malipay sa buot
Rayang kabuhi ko eanta man ag kubos
Bisan magdungganon pa man, ginahaead ko it bug-os
Kon bangud sa kimo hay makakatubos.

Ro idto sa patag it pag-awayan
Dueot man kimo ro kabuhing tanan
Owa gibatyaga ag owa sa panumduman
Kon mabuhi pa o mamatay man.

Siin man mabugto owa’t kinahangean
Sipres, laurel, lirio hay punihan
Mga pakig-away mga bilitayan

Matam-is sa buot kon sa banwang kinahangean.
Ako mamamatay eon makaron
Sa kolor ko eangit nakikita nakon
Ag rong ginahandom ta adlaw nga pasabton
Makikita sa eoyo ko nakatakup nga gae-om.

Kon sa ibang adlaw ikaw may kitaon
Manubo nga bueak sa kubos kung eobong
Sa tunga ko mga gamong magabong
Hagkan ag rong haro mo ipahanungod kakon.

Sa humot ko imong pakitang matam-is
Matanoy nga panghakoe ko may higugmang kasing-kasing
Pabay-ing sipeakan dahi ko it kainit
Nga ginatabunan ko eogtang maeamig.

Pabay-i sa buean nga anang tueokon
Ko kahayag nanang manaya-naya ag ma-ambon
Pabay-i rong kabugwason nga anang ihatud
Ko banaag nanang madaling matunod.

Pabay-ing manhay-hay ro huyop it hangin
Pabay-i sa huni nga anang hunihon
Ko gadapong pispis sa krus it eobong
Ag gina kanta nana nagtaliwang panag-oo.

Pabay-i rong adlaw nga masyadong init
Hawa-a ro gae-om ag maging silahis
Ag maging panganod masaka sa eangit.
Ag rong panghayhay ko ay ipakisanib.

Pabay-i rong akong madaling pagtaliwan
Itangis ko isaeang bug-os ro pagmahae
Ag kon may makadumdum nga ako hay pangadian
Ako konta hay ipangamuyo man.
Ipangamuyo man rong mga kueabos
Mga nagkaeamatay ag nagpangalisud

Sa abung pasakit ag rong naga-antos
Namong mga inang gaginhawa’t maangtud.
Rong nagkaeabaeo ag nagkaeailo ipangamuyo man
Ag rong idto sa kuta tugub it kalisdanan
Ipangamuyo guid nga makatibawas
Sa pagpaulipon mabuhay rong pagbatas.

Kon nalilibut eon rong mga eobongan
Kung saput nga itum it gabiing mamingaw
Ag owa eon it nagapueaw kundi mga patay
Ayaw pagtubeaga rong kahamuokan.

Pakatahoron mo rayang kahangaw-an
Ag sa tunog ko tiempo hay nababatyagan
Tokar it gitara ag mga ambahan
Duyon ako ngani ag ikaw ginapanawagan.

Hinigugmang Filipinas eogtang pinasahi sa tanan
Kasakit kong kasakit ko imong pamati-an
Katapusang pa-adios kimo hay mabibinlan
Ro tanan ag tanan ko nga nahahamut-an.

Adios mga magueang ag mga igmanghod
Kapihak kong dughan ko, mga kaduyonduyon
Ipagpasaeamat eamang ro pagtaliwan ko’t dayon
Sa kahimtangan ngarang owa’t kalinong.

Adios pinalangga akong kalibangan
Taga-ibang banwang nakipag unongan
Adios sa inyo ginamahae
Mamatay hay sangkap nga kapahuwayan.