Thursday, October 26, 2006

Sugilanon Ni Tita Linda

Ni Tita Linda Belayro

Ro Guinhalinan It Itom Nga Bugas

Rondayang suguilanon hay perming guina saysay kong mga katigueangan nga naga estar sa banwa it Naujan, sakop it islang Mindoro. Suno kanda, katong oras it mga kastila, abong mga baligya rong naga inabot sa atong banwa daea it mga maeagkong galyon o bapor halin sa Mehiko. Sa andang pag-balik sa Mehiko, daea man nanda rong mga paninda halin sa aton, kaparis kong lingkad, tabako, mga panakot ag iba pang mga baligya.
Isaeang bes, sambilog sa mga galyon o bapor ngara hay sakay rong mga sinako nga bugas halin pa sa Luzon ag dapat ma-agi anay sa Cebu parabil dumiretso sa Mehiko. Samtang nagapaeayag rong nasambit nga bapor sa masueog nga tubi nga naga libot sa isla it Mindoro bago madungka sa Cebu, isaea ka mabaskog nga bagyo rong andang nasumaeang. Rong barko, kaibahan kong mga tripulantes ag eakip man rong mga kargang bugas hay naeonod, nahueog idto sa idaeum it dagat. Sa pagtaliwan it mga mahabang oras, rong bilog nga hitabo hay nalipatan eot-a it mga tawo.
Ogaling umabot rong oras, nga rong mga pumueoyo it Naujan hay naka agi it gutom sa andang lugar. Guin kaon it mga apan ro andang mga pananum hasta owa eon sanda it guin ani. Ro kapaeayan naubos it apan. Busa, rong mga tawo, guin pangunahan ko andang kura paruko, hay naghiwat it pagprosesyon ko andang patron. Kutob sa ma-agyan it patron, ro mga tawo hay naga dungok ag rong iba man hay naga eohod.
Pagka-aga, pinukaw rong mga tawo it naga hagiyos nga hangin ag madamoe nga oean. Nagpanara it bintana ratong mga naga estar maeapit sa baybayon. Ratong mga tawong maeapit sa baybayon rong unang nakapan-o kong pag baylo it kolor it tubi sa dagat. Nag itum rong tubi. Maskin rong maputing baeas hay nag-itom man.
Pagkalipas kong bagyo, nagpadueong rong mga tawo sa guwa agod makita kon ano rong natabu. Hakibot sanda kat nakita nanda rong tinumpok nga bagay. Guin samitan nanda ag napamatud-an nga bugas gali. Nagsueonod rong iba sa pagsamit.
Itom nga bugas! Guinpamatian it Diyos rong andang pangamuyo. Ag guin padaehan sanda it bulig. Ngani owa nanda pag aywi ro anda nga lugar ag mas naghugot pa guid ro andang pagtu-o sa Diyos.
Hasta makaron, kon ro sangka tawo hay mag-adto sa Naujan, mahimo pa imaw makabo-oe it itom nga bugas sa mga baybayon, nga mas manamit ag mananam pa kon kan-on ikompara sa ordinaryo nga bugas./MPmailto:madyaas_pen@yahoo.com

No comments: